Veel werkgevers vragen hun werknemers om in deze periode vakantiedagen op te nemen. Maar waarom zou je dat doen, nu je nergens heen kunt? Omdat het beter is voor je gezondheid en zelfs voor je carrière.
Het plan was om een ouderwets voor- en tegenlijstje te maken, maar al snel bleek dat de opsomming met redenen om je vakantiedagen in 2020 wél op te nemen een stuk langer werd dan de lijst met redenen om het niet te doen. Ja, ook als je iedere dag thuis werkt en op een vrije dag in datzelfde huis zit:
Het is beter voor je gezondheid
Voor jezelf doe je er goed aan niet stug door te werken. ’s Avonds op tijd stoppen met werken en de weekenden gebruiken om te ontspannen, is niet genoeg om op te laden. ‘Je hebt zowel weekenden als vrije dagen nodig om uit te rusten’, zegt arbeids- en organisatiepsycholoog Jessica de Bloom van de Rijksuniversiteit Groningen. Ze deed onderzoek naar de effecten van vakantie op het welbevinden en de gezondheid van werkenden en schreef het boek De kunst van het vakantievieren (2012).
‘Het is natuurlijk lastig te onderzoeken wat de gevolgen zijn van nooit vrij nemen, want je kunt moeilijk mensen verbieden om vakantie te nemen. Maar in de Verenigde Staten mogen werkgevers helemaal zelf bepalen hoeveel vrije dagen werknemers hebben. Daar zien we dat mensen meer risico lopen op hart- en vaatziekten als ze lange tijd geen vrij nemen.’
Ook thuis rust je prima uit
Zelf onderzocht De Bloom of mensen beter uitrusten als ze een paar dagen weg gaan in eigen land of als ze thuisblijven. ‘Er waren niet veel verschillen. Thuis kom je natuurlijk eerder in de verleiding om huishoudelijke klusjes te doen en als je op vakantie bent, ga je sneller uit eten in plaats van te koken. Toch bleek dat je ook prima thuis tot rust kunt komen.’
Reisstress is er natuurlijk ook niet bij een staycation. Die onrust (van het reizen) blijkt nou net een reden dat sommige werkenden na hun vakantie níét uitgeruster op de werkvloer verschijnen, blijkt uit een studie van the Institute for Applied Positive Research onder vierhonderd reizigers.
Je wordt pro-actiever (en een leukere collega)
Volgens De Bloom zijn werknemers na een vakantie niet per se beter in hun werk, maar zijn ze wel meer geneigd om nét een tandje extra bij te zetten. ‘Ook als je niet vrij neemt, doe je nog wel gewoon je werk, maar die extra dingen, een collega helpen bijvoorbeeld of een luisterend oor bieden, daar beknibbel je op als je gestrest bent. Wie uitgerust is, is leuker en aardiger en vertoont meer extra-role gedrag.’ (Gedrag dat vaak van belang is voor de samenhang in een organisatie, maar niet valt onder de functieomschrijving, red.)
Werknemers die hun vakantiedagen opnemen zijn over het algemeen succesvoller.
Dat blijkt tenminste uit onderzoek door de U.S. Travel Associaton in samenwerking met onderzoeksbureau Oxford Economics. Goed, die partij wil werknemers natuurlijk overhalen om op vakantie te gaan, maar de resultaten zijn toch interessant. Mensen die al of bijna al hun vakantiedagen opnemen, zijn 28 procent gelukkiger met hun werkgever en met hun baan.
Uit ander onderzoek van de organisatie bleek dat werknemers die veel vakantiedagen opnemen, eerder in aanmerking komen voor een promotie. Een verklaring is dat werkgevers denken dat werknemers van vakantie gelukkiger en dus productiever worden. Al kan het natuurlijk ook zijn dat zelfverzekerde werknemers in hogere functies nou eenmaal makkelijker vakantiedagen opnemen dan werknemers in lagere functies, die onzeker zijn over hun baan.
Je hebt die rust echt nodig nu
De stress van iedere ochtend op tijd op je werk komen, je haasten, in de file staan of in een propvolle trein, is dan misschien weggevallen voor thuiswerkers, onderschat niet hoe vermoeiend de huidige situatie is, waarschuwt De Bloom. ‘Vooral werknemers met kleine kinderen worden extra belast, maar ook zorgen over dierbaren en de angst voor het coronavirus hebben impact op je leven. Gun jezelf daarom rust tussendoor.’
Veel werkgevers zijn er blij mee
Werkgevers willen graag dat we in ieder geval niet ál onze vakantiedagen opsparen. Want straks wil iedereen tegelijkertijd vrij en dat kan niet. En vakantiedagen hebben een financiële waarde die drukt op de balans. De dagen kunnen deels uitbetaald worden aan de werknemer als-ie daarom vraagt of als hij of zij uit dienst gaat (hier zijn wel een aantal voorwaarden aan verbonden). Dat kan voor ondernemers flink in de kosten lopen.
Volgens een enquête van werkgeversvereniging AWVN heeft 58 procent van de werkgevers een beroep gedaan op werknemers om hun vakantiedagen op te nemen. Niet alle bedrijven pakken dat even handig aan. Sommige werkgevers dreigen bijvoorbeeld dat ze de verlofuren toch wel afschrijven, of je nu doorwerkt of niet. (Mag dat? Nee dat mag niet, maar wat doe je eraan?)
Toch doorwerken?
Dat kan natuurlijk. In principe kan niemand je verplichten vakantiedagen op te nemen. Maar de (wettelijke) vakantiedagen verlopen wel na anderhalf jaar, dus op 1 juli 2021. Voor bovenwettelijke vakantiedagen geldt dat die maximaal vijf jaar meegenomen kunnen worden.
Vakantiedagen uit laten betalen kan niet zomaar. Wettelijke vakantiedagen die je niet hebt opgenomen, kunnen alleen aan het eind van een contract worden uitbetaald. Bovenwettelijke vakantiedagen mag je door de werkgever laten afkopen. De werkgever moet hier wel mee akkoord gaan, de werknemer en werkgever kunnen elkaar hier niet toe verplichten.
Bron: Intermediar